Tickets

PAINTER. MENTOR. MAGICIAN.
Otto Mueller and his Network in Wrocław

12.10.2018 to 03.03.2019
Hamburger Bahnhof – Nationalgalerie der Gegenwart

The exhibition PAINTER. MENTOR. MAGICIAN. is the first to spotlight the enormous influence of the former Brücke artist and expressionist Otto Mueller (1874–1930): for over ten years the artist was engaged as a teacher at the State Academy of Arts and Crafts in Wrocław, which at that time was one of the most progressive schools of art in Europe. Particularly from the 1920s onwards, the Wrocław Academy had a reputation for cosmopolitanism and liberality, thanks to the numerous new appointments made by the director at that time, Oskar Moll. This was a place where the many-faceted movements in modern art stood side by side as equals: Expressionism with Otto Mueller, French Peinture of the Académie Matisse with Oskar Moll, New Objectivity (Neue Sachlichkeit) with Alexander Kanoldt and Carlo Mense and Bauhaus with Oskar Schlemmer, Georg Muche or Johannes Molzahn.

The main focus of the exhibition is on modernist painting: Otto Mueller and his network experienced a creative phase in Wrocław which they described as highly productive and a direct result of their exchanges and reciprocal influence. The ways in which the artist colleagues influenced each other become apparent through thematic similarities and other cross-references: in paintings, works on paper, written statements or photographs. And it was the charismatic Otto Mueller, driven by longing and a thirst for freedom, who had the greatest influence on the Breslau art scene. From the comments of his closest associates, including art critics and writers, he seems to have been a ‘romantic’ and even a ‘magician’. He had already been immortalised by Carl Hauptmann in his biography of an artist “Einhart der Lächler” (1907) – and with this the Silesian poet laid an important foundation stone for the myth later to surround the artist.

Mueller’s striking appearance and his anti-bourgeois way of living held an enormous fascination for his students at the Academy, men and women alike. They loved his total commitment to art, his unconventional teaching methods and his humor. Some of his students – such as Alexander Camaro or Horst Strempel – went on from Wrocław to Berlin and experienced here the zeniths of their artistic careers. 

One special feature of the curatorial concept of PAINTER. MENTOR. MAGICIAN. is the ‘guest exhibit’ principle: what is meant by this are selected works that spotlight the intercultural similarities and differences over the epochs, particularly in the German-Polish context. The inclusion of ‘Polish Expressionists’ provides unique visual com-parisons and new correlations and at the same time underlines the German-Polish orientation of the exhibition.

The immense appreciation for Otto Mueller’s work – from the perspective of his artist network – extends into post-war modernism: an important chapter of German-Polish art history is retold in special consideration of the interaction between the cities of Berlin and Wrocław. 

This reflects the relations between the Nationalgalerie in Berlin and the former Silesian Museum of Fine Arts in Wrocław (today Muzeum Narodowe in Wrocław) which were characterized by intensive exchange and collaboration. One paradigmatic example of this was the Otto Mueller Memorial Exhibition initiated by Director Erich Wiese in Wrocław in 1931 – shortly after the death of the celebrated expressionist – which was adopted that same year by Ludwig Justi, Director of the Nationalgalerie as a commemorative exhibition in Berlin.

The present exhibition PAINTER. MENTOR. MAGICIAN. follows the opposite route. It has been developed in Berlin and will go on to be shown in Wrocław in a modified form. In Berlin the exhibition continues the sequence of presentations on Classic Modernism that have been shown during the renovation of the Neue Nationalgalerie at Hamburger Bahnhof – Museum für Gegenwart – Berlin: “The Black Years. Histories of a Collection: 1933–1945”, “Ernst Ludwig Kirchner: Hieroglyphs” and “Rudolf Belling. Sculptures and Architectures”.

List of artists: Jankel Adler, Alexander Archipenko, Isidor Aschheim, Henryk Berlewi, Alexander Camaro, Johnny Friedlaender, Grete Jahr-Queißer, Alexander Kanoldt, Ernst Ludwig Kirchner, Ludwig Peter Kowalski, Margarete Kubicka, Stanisław Kubicki, Wilhelm Lehmbruck, Carlo Mense, Oskar Moll, Marg Moll, Johannes Molzahn, Georg Muche, Otto Mueller, Żdzisław Nitka, Oskar Schlemmer, Willy Schmidt, Horst Strempel, Heinrich Tischler, Witkacy, i.a.

A comprehensive catalogue of the same name, compiled by German and Polish experts, will be published by Kehrer Verlag to accompany the exhibition. Edited by Dagmar Schmengler, Agnes Kern and Lidia Głuchowska. Two separate language editions (German and Polish) will be available as from October 2018. Catalogue realisation by:  ZEIT-Stiftung, Ernst von Siemens Kunststiftung

1. station
12.10.2018-3.3.2019, Hamburger Bahnhof – Museum für Gegenwart – Berlin
2. station
8.4.2019-30.6.2019, National Museum Wrocław

An exhibition by the Nationalgalerie, Staatliche Museen zu Berlin, in collaboration with the Alexander and Renata Camaro Foundation and the Muzeum Narodowe we Wrocławiu.

The exhibition is made possible by: Freunde der Nationalgalerie, Hauptstadtkulturfonds, Kulturstiftung der Länder, Ernst von Siemens Kunststiftung, Stiftung für deutsch-polnische Zusammenarbeit, Stiftung Preußische Seehandlung

On the occasion of 100 years of Bauhaus.

Exhibition Website

Neue Galerie

While Neue Nationalgalerie undergoes renovation, "Neue Galerie" at Hamburger Bahnhof will serve as an outpost, showing selections from the collection of art from the early twentieth century in changing exhibitions. Against the backdrop of planning for a new building at Kulturforum, "Neue Galerie" thus consciously explores new perspectives on now "classical" modernism.

MALARZ. MENTOR. MAG.
Otto Mueller a środowisko artystyczne Wrocławia

Od 12 pazdziernika 2018 do 13 marca 2019

MALARZ. MENTOR. MAG. (niem. MALER. MENTOR. MAGIER.) to pierwsza wystawa, która skupia się na ogromnej sile oddziaływania Ottona Muellera (1874–1930), ekspresjonisty i artysty grupy Die Brücke. Przez ponad dziesięć lat nauczał on w Państwowej Akademii Sztuki i Rzemiosła Artystycznego we Wrocławiu, która za jego czasów należała do najbardziej postępowych uczelni artystycznych w całej Europie. Zwłaszcza od lat 20. XX wieku – dzięki sprowadzeniu tu przez ówczesnego dyrektora placówki Oskara Molla licznych wykładowców – Wrocławska Akademia cieszyła się opinią uczelni liberalnej i otwartej na świat. Na równi stały tam ze sobą różnorodne prądy współczesnego malarstwa: ekspresjonizm reprezentowany przez Ottona Muellera, francuskie malarstwo Académie Matisse – przez Oskara Molla, Nowa Rzeczowość – przez Alexandra Kanoldta i Carlo Mensego oraz Bauhaus – przez Oskara Schlemmera, Georga Muchego i Johannesa Molzahna.

Wystawa poświęcona jest przede wszystkim malarstwu modernistycznemu. Otto Mueller przeszedł we Wrocławiu wraz ze swoim środowiskiem przez etap twórczości opisywany przez nich jako niezwykle produktywny, zainspirowany wymianą i wzajemnym oddziaływaniem. To, jak pracujący ze sobą malarze wpływali na siebie nawzajem pod względem artystycznym, ujawnia się w widocznych w ich dziełach podobieństwach tematycznych i innych odniesieniach: na obrazach, pracach na papierze, w wypowiedziach pisemnych i na fotografiach. To właśnie charyzmatyczna, napędzana tęsknotą i pragnieniem wolności osoba Ottona Muellera miała największy wpływ na wrocławską scenę artystyczną. Był on „romantykiem” a nawet „magiem”, jak wynika z przekazów jego najbliższego otoczenia, do którego należeli również krytycy sztuki i pisarze. Carl Hauptmann już w 1907 r. upamiętnił malarza w biografii artystycznej „Einhart der Lächler” – przyczyniając się w znacznym stopniu do powstania „mitu artysty”.

Niezwykła powierzchowność Muellera i jego wolny od konwenansów styl życia budziły ogromną fascynację w jego uczniach i uczennicach na Akademii. Cenili oni jego całkowite oddanie sztuce, niekonwencjonalne metody nauczania i poczucie humoru. Niektórzy spośród jego uczniów – tacy jak Alexander Camaro czy Horst Strempel – z Wrocławia udali się do Berlina, gdzie ich kariera malarska sięgnęła szczytu.

Cechą szczególną kuratorskiej koncepcji wystawy MALARZ. MENTOR. MAG. jest przyjęcie na niej „gościa” specjalnego – wybranych obrazów, za pomocą których można odnieść się do podobieństw i różnic w sposób wyrazisty, ponadepokowy i międzykulturowy, zwłaszcza w kontekście polsko-niemieckim. Włączenie „polskich ekspresjonistów” daje wyjątkową szansę do porównań i odkrywania nowych związków, a jednocześnie pozwala połączyć ze sobą polsko-niemieckie motywy przewodnie wystawy.

Ogromne uznanie dla twórczości Ottona Muellera – z perspektywy jego środowiska artystycznego – sięga aż do modernizmu powojennego, gdy ten ważny rozdział w polsko-niemieckiej historii sztuki napisano na nowo z uwzględnieniem wzajemnych powiązań między Berlinem a Wrocławiem, niegdyś Breslau.

Stosunki między Nationalgalerie w Berlinie a dawnym Śląskim Muzeum Sztuk Pięknych w Breslau [obecnie Muzeum Narodowe we Wrocławiu] charakteryzowały się bowiem również intensywną wymianą i współpracą. Najlepszym przykładem jest wystawa ku pamięci Ottona Muellera, zorganizowana przez dyrektora Muzeum we Wrocławiu, Ericha Wiese, w 1931 r., tuż po śmierci wybitnego ekspresjonisty, która jeszcze w tym samym roku została przeniesiona przez Ludwiga Justiego, dyrektora Nationalgalerie, jako wystawa pamiątkowa do Berlina.

Obecna wystawa MALARZ. MENTOR. MAG. podąża w odwrotnym kierunku. Opracowana w Berlinie, zostanie następnie pokazana w zmodyfikowanej formie we Wrocławiu. W Berlinie wystawa stanowi kontynuację serii prezentacji na temat klasycznego modernizmu, które podczas renowacji Neue Nationalgalerie zostały pokazane w Hamburger Bahnhof – Museum für Gegenwart: „Die schwarzen Jahre. Geschichten einer Sammlung. 1933–1945” [Mroczne lata. Opowieści z kolekcji. 1933–1945], „Ernst Ludwig Kirchner. Hieroglyphen” [Ernst Ludwig Kirchner. Hieroglify] i „Rudolf Belling. Skulpturen und Architekturen” [Rudolf Belling. Rzeźby i architektury].

Lista artystów: Jankel Adler, Alexander Archipenko, Isidor Aschheim, Henryk Berlewi, Alexander Camaro, Johnny Friedlaender, Grete Jahr-Queißer, Alexander Kanoldt, Ernst Ludwig Kirchner, Ludwig Peter Kowalski, Margarete Kubicka, Stanisław Kubicki, Wilhelm Lehmbruck, Carlo Mense, Oskar Moll, Marg Moll, Johannes Molzahn, Georg Muche, Otto Mueller, Zdzisław Nitka, Oskar Schlemmer, Willy Schmidt, Horst Strempel, Heinrich Tischler, Witkacy i inni.

Wystawie towarzyszy obszerny katalog pod tym samym tytułem, opracowany przez polskich i niemieckich naukowców i wydany przez wydawnictwo Kehrer Verlag pod redakcją Dagmar Schmengler, Agnes Kern i Lidii Głuchowskiej. Publikacja wydana w dwóch wersjach językowych (polskiej i niemieckiej) będzie do nabycia od października 2018 r. Katalog zrealizowany dzięki wsparciu: ZEIT-Stiftung, Ernst von Siemens-Kunststiftung

Wystawa Nationalgalerie, Staatliche Museen zu Berlin we współpracy z Alexander und Renata Camaro Stiftung i Muzeum Narodowe we Wrocławiu.

Sponsorzy wystawy: Freunde der Nationalgalerie, Hauptstadtkulturfonds, Kulturstiftung der Länder, Ernst von Siemens-Kunststiftung, Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej, Stiftung Preußische Seehandlung

© Staatliche Museen zu Berlin, Bode-Museum

Invalidenstraße 50 - 51
10557 Berlin

partially wheelchair accessible

S+U-Bahn, Tram und Bus: Hauptbahnhof

Sun 11:00 - 18:00
Mon closed
Tue 10:00 - 18:00
Wed 10:00 - 18:00
Thu 10:00 - 20:00
Fri 10:00 - 18:00
Sat 11:00 - 18:00

Special opening hours during public holidays

Tel 030 - 266 42 42 42 (Mon - Fri, 9 am - 4 pm)
Questions | Bookings | Feedback

Related Links

Exhibition website

Catalogue (German)